Publications

2022

  • Books and book chapters
  • ALMEIDA, Paulo Luís (2022). Reencenação e Absorção: A leveza da barricada. In Sílvia Simões, O Desenho contemporâneo em diálogo com a obra de Abel Salazar (pp. 77-90). [Catálogo]. i2ADS edições e U.Porto Press. ISBN (i2ADS edições) 978-989-9049-29-1; (U.Porto Press) 978-989- 746-327-3.
  • ALMEIDA, Paulo Luís (2022). Resistir à Chantagem… Ainda – Fazer Arte Entre a Prática e a Política da Investigação. In Ferreira, António Quadros (Ed.), A Pintura é uma Lição – sciencia potentia est (pp. 425-438). i2ADS e Edições Afrontamento. ISBN [i2ADS edições] 978-989- 9049-28-4 [Edições Afrontamento] 978-972-36-1941-6.
  • * AMADO, Pedro, SILVA, Catarina & QUELHAS, Vítor (2022). Alive & Printing! A tipografia de caracteres móveis portuguesa no século XXI. In Rúben Dias & Sofia Meira (Eds.), Hands—On Type. Learning From Letterpress Heritage (pp. 197-204). ESAD. 978-989-53183-7-7.
  • * AMADO, Pedro (2022). Literacia de Design Clássico e Digital: uma coletânea para as futuras gerações de designers e educadores pós-digitais. In REDE#03. Universidade do Porto/ID+.
  • * ASSIS, Tiago (2022). Fundos sobre mundos: distâncias e desaparecimentos no ensino artístico durante a pandemia covid-19. In Josélia Salomé, Cristina Mendes, Renato Torres, Sidiney Lima (Orgs.), Processos de Criação em Artes Visuais e Audiovisuais: entre Poéticas e Arte/Educação (pp. 170-183). Universidade Tuiuti do Paraná.
  • AZEVEDO, Mário (2022). Esquizofonia – Por uma poética descolonizadora e ecológica dos sons. In Amanda Midori, Ana Mafalda Pereira, Joana Nascimento, Maria de Lurdes Gomes & Maria Inês Barreira (Eds.), Desassossegos: Ata expandida do 8oEPRAE (pp. 19-24). i2ADS Edições. ISBN 978-989-9049-27-7.
  • * AZEVEDO, Mário (2022). Isto não é um prefácio. In Pedro Filipe Cunha (ed.), Voz, Corpo, Há som. [Exórdio do livro-CD]. Edição de autor. Depósito legal 500423/22. ISBN 978-989-33-3288-7.
  • BISMARCK, Mário (2022). Desenhos em desaparecimento. In Sílvia Simões, O Desenho contemporâneo em diálogo com a obra de Abel Salazar (pp. 39-50). [Catálogo]. i2ADS edições e U.Porto Press. ISBN (i2ADS edições) 978-989-9049-29-1; (U.Porto Press) 978-989-746-327- 3.
  • BISMARCK, Mário (2022). Sur le Motif: Desenhar é o motivo do desenho. In Sílvia Simões, O Desenho contemporâneo em diálogo com a obra de Abel Salazar (p. 52). [Catálogo]. i2ADS edições e U.Porto Press. ISBN (i2ADS edições) 978-989-9049-29-1; (U.Porto Press) 978-989- 746-327-3
  • BISMARCK, Mário(2022). Ver S. Filipe com um “lápis” na mão. In Leão Lopes, Mário Bismarck, Sílvia Simões (Org.), Desenhar S. Filipe (p. 86). i2ADS Edições, Identidades – Movimento Intercultural e ponto & vírgula edições. ISBN 978-989-9049-35-2.
  • CARNEIRO, José & MARQUES, Susana Lourenço Marques (2022). Fotografia: Matéria em Movimento. In Pedro Leão Neto & Olívia Marques da Silva (Coord. Ed.), CONTRAST II – A Fotografia no Ensino Superior (p. 212). Scopio Editions. ISSN 2184-4410. ISBN 978-989-33- 2604-6.
  • * CARVALHAIS, Miguel (2022). Art and Computation. V2_Publishing. ISBN 978-90-828935-5-7.
  • * CARVALHAIS, Miguel & TUDELA, Pedro (2022). Installations/Instalações. Crónicaberta Associação Cultural & i2ADS. ISBN 978-989-9049-13-0. e-ISBN 978-989-9049-14-7.
  • CARVALHAIS, Miguel, RANGEL, André, RIBAS, Luísa & VERDICCHIO, Mário (Eds.) (2022). The Book of X: 10 Years of Computation, Communication, Aesthetics & X. i2ADS edições & CITAR. DOI: 10.24840/978-989-9049-26-0. ISBN 978-989-9049-26-0 (PDF), 978-989-9049-25-3 (impresso).
  • CARVALHAIS, Miguel, VERDICCHIO, Mário, RIBAS, Luísa & RANGEL, André (Eds.) (2022). xCoAx 2022: Proceedings of the Tenth Conference on Computation, Communication, Aesthetics, and X. i2ADS edições. DOI 10.24840/xCoAx_2022. ISBN 978-989-9049-33-8.
  • CARVALHAIS, Miguel & NUNES, Luís Pinto (2022). Espaço/Programa. In Miguel Carvalhais & Luís Pinto Nunes (Eds.), Espaço/Programa, Arte Computacional, Ensaios/Obras. Computacional Art, Essays/Works (pp. 9-19). Fundação Bienal de Arte de Cerveira. ISBN 978-989-98515-7-3.
  • * CARVALHAIS, Miguel, RIBAS, Luísa & HERNÁNDEZ-RAMÍREZ, R. (2022). Coda: Different Heterodoxies. In Alastair Fuad-Luke (Ed.), Post-normal Design: Emergent Approaches Towards Plural Worlds (pp. 171-172). esad—idea.
  • * COSTA, Miguel ([2020]2022). Histórias de Vegetação: reflexões e especulações sobre vegetação ruderal. In Inês Moreira (Ed.), Curadoria de Enigmas Territoriais + Incursões ao Porto Oriental (pp. 221-243). Parábola Crítica, Associação Cultural. ISBN 978-989-33-3204-7.
  • * COSTA, Miguel (2022). Experimentação Espacial em Paisagem Urbana. In Inês Moreira, Joana Rafael, Isabelle Neri, Lívia Barts, Mariana Morais, Marina Rei, Teresa Arêde, Vanessa Spanholi (Eds.), CURBES | CADERNO 1: Curadoria, Cultura Urbana e Práticas Espaciais, ESAP (pp. 90-91). Parábola Crítica. ISSN 2795-5451.
  • * COSTA, Miguel (2022). Esferas Relacionais em Lugares Públicos: metodologias para um projecto/mapa colectivo. In Inês Moreira, Joana Rafael, Isabelle Neri, Lívia Barts, Mariana Morais, Marina Rei, Teresa Arêde, Vanessa Spanholi (Eds.), CURBES | CADERNO 1: Curadoria, Cultura Urbana e Práticas Espaciais, ESAP (pp. 92.93). Parábola Crítica. ISSN 2795-5451.
  • * COSTA, Miguel (2022). Experimentação e Colaboração: um estúdio de possibilidades. In Gabriela Vaz-Pinheiro (Coord. Ed.), Primeira Avenida Duplo Sentido: Av. República. Gaia (pp. 76-93). C.M.VNG
  • * COSTA, Miguel (Ed.). (2022). Miguel Teodoro. Performing Locality — notas sobre investigação situada e práticas espaciais: o caso de Mnemonic Pavilion / notes on situated research and spatial practices: the case of Mnemonic Pavilion. Unplanned, #1. ISSN 2795-5206.
  • * COSTA, Miguel (Ed.). (2022). Carolina Drahomiro. Saudades do Nordeste / Missing the Northeast. Unplanned, #2. ISSN 2795-5206.
  • * COSTA, Miguel (Ed.). (2022). Inês Moreira. Zona de Exclusão de Chernobyl na Ucrânia: observações e fotos do trabalho de campo / Chernobyl Exclusion Zone in Ukraine: fieldwork observations and photos. Unplanned, #3. ISSN 2795-5206.
  • LARANJO, Francisco, LOUREIRO, Domingos, TORRES, Sofia & REGO, Joana (2022). ICOCEP 3rd Ed. Abstracts Book. International Congress on Contemporary European Painting. i2ADS/FBAUP.
  • LEAL, Miguel (2022). Pedras Figuras. i2ADS edições. ISBN 978-989-9049-37-6.
  • LOPES, Leão, BISMARCK, Mário & SIMÕES, Sílvia (Org.), Desenhar São Filipe. i2ADS Edições, Identidades – Movimento Intercultural e ponto & vírgula edições. ISBN 978-989-9049-35-2.
  • LOUREIRO, Domingos (2022). Identidade Artística Autoral como motriz do ecossistema da criação. In António Quadros Ferreira (Ed.), A Pintura É Uma Lição, sciencia potentia est (pp. 105- 128). i2ADS e Edições Afrontamento. ISBN [i2ADS edições] 978-989-9049-28-4 [Edições Afrontamento] 978-972-36-1941-6.
  • * MACHADO, Graciela (2022). Gilotagem e a vontade de uma diversidade Tecnológica. In Elisa Pellacani (Ed.), Garden Books, Libri di artista, giardini della mente (pp. 182-195). Consulta Librieprogetti. ISBN 978-886-9880-58-2.
  • * MARQUES, Susana Lourenço (2022). Notas sobre Fotografia e Crítica em Portugal (1980-2000). In Susana Lourenço Marques (Ed.), Lágrimas de Crocodilo, Fotografia e Crítica em Portugal 1980- 2000 (pp. 9-21). Pierrot le Fou. ISBN 978-989-53583-4-2.
  • * MARQUES, Susana Lourenço & BANDEIRA, Pedro (2022). Stilleven. In Filipe Alves, Stilleven (pp. 28-29). Pierrot le Fou. ISBN 978-989-53583-1-1.
  • * MARQUES, Susana Lourenço & NUNES, Luís Pinto (Eds.) (2022). Off Echo – Pedro Tudela. Pedro Tudela (fotografias) e Ricardo Nicolau (texto). Pierrot le Fou. ISBN 978-989-53583.
  • * MARQUES, Susana Lourenço & BANDEIRA, Pedro (Eds.) (2022). Stilleven. Pierrot le Fou.
  • * MARQUES, Susana Lourenço & BANDEIRA, Pedro (Eds.) (2022). Despedido. Valter Vinagre (fotografias), Emília Tavares (texto). Pierrot le Fou. ISBN 978-989-53583-3-5.
  • * MARQUES, Susana L. (2020). Imagens Fugazes e triunfais, as fotografias e os filmes da primeira viagem presidencial às colónias 1938/39: leitura comparativa. In Filomena Serra et al (Eds.), Projectos Editoriais e Propaganda: Imagens e Contra-Imagens no Estado Novo (pp. 95-113). ICS. ISBN 978-972-671-575-7.
  • * MARTINS, Catarina (Cat) (2022). A ‘acontecimentalização’ da criança criativa na educação artística, ou, desmontando camadas hegemónicas e colonialidades. In Josélia Salomé, Cristina Mendes, Renato Torres, Sidiney Lima (Orgs.), Processos de Criação em Artes Visuais e Audiovisuais: entre Poéticas e Arte/Educação (pp. 66-79). Universidade Tuiuti do Paraná.
  • MESQUITA, Mário (2022). Oitocentas e Oito Palavras – a Fotografia contra a estrada larga do esquecimento. In Pedro Leão Neto & Olívia Marques da Silva (Coord. Ed.), CONTRAST II – A Fotografia no Ensino Superior (pp. 275-276). Scopio Editions. ISSN 2184-4410. ISBN 978-989- 33-2604-6.
  • PAIVA, José Carlos de (2022). O Desassossego do Mar. In Leão Lopes, Mário Bismarck e Sílvia Simões (Org.), Desenhar São Filipe (pp. 117-118). i2ADS Edições, Identidades – Movimento Intercultural e ponto & vírgula edições. ISBN 978-989-9049-35-2.
  • * PAIVA, José Carlos de (2022). BRANCO sobre BRANCO. In Fernando Seara & Fabíola Passos (Coord.), Armanda Passos (pp. 16-19). [Catálogo]. Edição Fundação Museu do Douro. ISBN 978- 989-8385-37-6.
  • QUADROS FERREIRA, António (Ed.) (2022). A Pintura É Uma Lição, sciencia potentia est. i2ADS e Edições Afrontamento. ISBN [i2ADS edições] 978-989-9049-28-4 [Edições Afrontamento] 978-972-36-1941-6.
  • * QUADROS FERREIRA, António (Ed.) (2022). Nadir, A Arte Em Diáspora. Fundação Nadir Afonso. Edições Afrontamento. ISBN 978-972-3618-86-0.
  • * QUADROS FERREIRA, António (2022). Henrique Silva, A Arte em Estado de Acção. Edições Afrontamento. ISBN 978-972-3618-33-4.
  • PENEDOS-SANTIAGO, Eliana, BARRETO, Susana, LIMA, Cláudia, SANTOS, Rui Vitorino, MARTINS, Nuno & AMADO, Pedro (2022). Sci-Stories in Design. Guidelines for Curricular Inscription and Dissemination Through Visual Narratives. In Nuno Martins, Daniel Brandão & Francisco Paiva (Eds.), Perspectives on Design and Digital Communication III – Research, Innovations and Best Practices (pp. 167-180). ISBN 978-3-031-06808-9; e-ISBN 978-3-031- 06809-6.
  • * PINHEIRO, Gabriela V. (Coord. Editorial) (2021). Primeira Avenida/ Duplo Sentido. Avenida da República, Passado, Presente e Futuro. Município de V. N. de Gaia. ISBN 978-972-581-096-5.
  • RAINHO, Rita (2022). Roda de conversa: práticas colaborativas e processos de partilha. In Amanda Midori, Ana Mafalda Pereira, Joana Nascimento, Maria de Lurdes Gomes & Maria Inês Barreira (Eds.), Desassossegos: Ata expandida do 8oEPRAE (pp. 167-171). i2ADS Edições. ISBN 978-989-9049-27-7.
  • RAINHO, Rita (2022). Sementes De Algodão Enraizadas No Atlântico – A Nudez De Quem Se Procura Anti-Colonial. In Robson Xavier da Costa (Org.), (Re)existências. 30o encontro nacional da ANPAP (pp. 157-180). Editora do CCTA.
  • SALGADO, António & PEREIRA, Bruno (2022). A new singer’s profile. EOA_LAB_Publications.
  • * SILVA, Samuel (2022). Coexistências mínimas: algumas ferramentas jogo para atletas da relação. Edição-hipótese independente (32 exemplares).
  • SILVA, Vítor (2022). A risada aberta de uma orelha à outra. Desenhos e vídeo de Bárbara Fonte. In Sílvia Simões (Ed.), O Desenho contemporâneo em diálogo com a obra de Abel Salazar (pp. 64- 65). [Catálogo]. i2ADS edições e U.Porto Press. ISBN (i2ADS edições) 978-989-9049-29-1; (U.Porto Press) 978-989-746-327-3.
  • * SILVA,Vítor(2022).Umaesperançadecoresparatodososdias.Oscadernosdepinturasde Virgínia Mota / A hope of colours for every day. Virgínia Mota’s paitings sketchbooks. In Virgínia Mota, Diário Atmosférico (pp. 31-35). [Catálogo de exposição]. CIAJG, Guimarães.
  • SIMÕES, Sílvia (2022). Deambulações gráficas. O Desenho contemporâneo em diálogo com a obra de Abel Salazar (pp. 50-62). [Catálogo]. i2ADS edições e U.Porto Press. ISBN (i2ADS edições) 978-989-9049-29-1; (U.Porto Press) 978-989-746-327-3.
  • SIMÕES, Sílvia (2022). Ciclo de Desenhos – O Desenho contemporâneo em diálogo com a obra de Abel Salazar. In Sílvia Simões (Ed.), O Desenho contemporâneo em diálogo com a obra de Abel Salazar (pp. 5-6). [Catálogo]. i2ADS edições e U.Porto Press. ISBN (i2ADS edições) 978-989- 9049-29-1; (U.Porto Press) 978-989-746-327-3.
  • VICENTE, Inês (2022) & GUIMARÃES, Samuel. Posições para Uma Roda. In Amanda Midori, Ana Mafalda Pereira, Joana Nascimento, Maria de Lurdes Gomes & Maria Inês Barreira (Eds.), Desassossegos: Ata expandida do 8o EPRAE (pp. 129-132). i2ADS edições. ISBN 978-989- 9049-27-7.
  • Articles in international journals
  • ALMEIDA, Paulo, BISMARCK, Mário & SIMÕES, Sílvia (2022, Autumn). The Violence of Space. A Drawing-Based Approach to Violence between Body and Site. PARSE, 15.
  • ALMEIDA, Paulo Luís (2022, April). Drawing the Loss of Movement – Embodiment and Representation of a Parkinson’s Patient. TRACEY, 16(1), 1-13. ISSN 1742-3570.
  • AMADO, Pedro, FERREIRA, Cristina & WOLOSZYN, Maíra (2022). Exploring the Hybridization of Traditional Printing and Digital Fabrication Processes to Expand Design Innovation in the Classroom. The European Conference on Arts, Design & Education 2022 Official Conference Proceedings, 389-405. ISSN 2758-0989. https://doi.org/10.22492/issn.2758-0989.2022.30
  • BRONZE, Manuela (2021). Margarida Reis e os fios das escritas do sol e da lua. A via das máscaras: as artes em Congresso no CSO’2021. Atas do XII Congresso Internacional CSO, Criadores Sobre outras Obras, 1024-1035. Sociedade Nacional de Belas Artes. ISBN 978-989- 99822-7-7.
  • CARVALHAIS, Miguel & LEE, Rosemary (2022). Spectral and Procedural Creativity: A Perspective from Computational Art. Transformations. Issue Artificial Creativity, 36, 71-81. ISSN 1444-3775.
  • COUTO, Sabina & LOUREIRO, Domingos (2020). A experiência da natureza como processo de inventividade. ARJ – Art Research Journal: Revista de Pesquisa em Artes, 7(2). https://doi.org/10.36025/arj.v7i2.19806
  • DIAS, Margarida Dourado & GOMES, Maria Lurdes (2022). Identidades do outro lado do espelho. Derivas #06. Investigação em Educação Artística | Research in Arts Education. Derivas a partir de Práticas e Epistemologias do Ensino Artístico na CPLP, com foco nos casos de Cabo Verde e Moçambique, 6, 297-319. ISSN 2183-3524.
  • LOUREIRO, Domingos (2021). Paisagem traumatizada: a inscrição de eventos humanos traumáticos no território, na obra de Bleda y Rosa. Revista Estúdio, 12(33), 168-180. ISSN 1647- 6158. e-ISSN 1647-7316.
  • MACHADO, Graciela, BEŁKOT, Marta, & BRÁS, Sandra (2023, Spring). Gillotage. Exploring a mid-nineteenth century relief printing technique. IMPACT Printmaking Journal, 5, 1-20. https://doi.org/10.54632/22.5.IMPJ2
  • MARQUES, Susana Lourenço (2020). Arunà Canevascini (2018). Villa Argentina Madrid: la fábrica. Odalisca’s Archetypes. The Villa Argentina of Arunà Canevascini [Book review]. Revista de História da Arte, (15), subordinado ao tema «Sex and Censorship in Art», 134-137. Instituto de História da Arte, Faculdade de Ciências Sociais e Humanas, Universidade Nova de Lisboa. ISSN 1646 -1762. https://doi.org/10.34619/3eht-qtxz
  • MARTINS, Catarina (Cat) (2022). As Derivas de Escrita Científica. Derivas #05. Investigação em Educação Artística | Research in Arts Education, 5, 6-7. ISSN 2183-3524.
  • MARTINS, Catarina (Cat) (2022). A colonialidade da educação artística: sementes, plantas e as práticas jardineiras na fabricação da natureza da criança. Derivas #06. Investigação em Educação Artística | Research in Arts Education. Derivas a partir de Práticas e Epistemologias do Ensino Artístico na CPLP, com foco nos casos de Cabo Verde e Moçambique, 6, 261-279. ISSN 2183-3524.
  • PAIVA, José Carlos de (2022). AMB: ‘desconseguir’ escutar o que nos ofereces, ainda! Revista GEARTE, 9. ISSN 2357-9854|e-ISSN 2596-3198(online). https://doi.org/10.22456/2357-9854.126528.
  • PINHEIRO, Daniela, ALMEIDA, Teresa & LOUREIRO, Domingos (2021). Interações Dialógicas no Processo Artístico de Cláudia Amandi: o Eu e os Eus-Outros | Dialogic Interactions in the Artistic Process of Claudia Amandi: the Self and its I-Positions. Revista Estúdio, Artistas Sobre Outras Obras, 11 (34), 76-91. ISSN 1647-6158. e-ISSN 1647-7316.
  • POSTIGA, Ivan & LOUREIRO, Domingos (2022). ‘Arché’ Ludens: O jogo como imagem ‘desnormativa’ de/para uma transfiguração estética. Arte & Sensorium, 9(1), 204-222. https://doi.org/10.33871/23580437.2022.9.1.204-222 

  • RAINHO, Rita (2022). Arquivo presente do ensino artístico a partir de Cabo Verde e Moçambique. 
Derivas #06. Investigação em Educação Artística | Research in Arts Education. Derivas a partir de Práticas e Epistemologias do Ensino Artístico na CPLP, com foco nos casos de Cabo Verde e Moçambique, 6, 7-11. ISSN 2183-3524. 

  • RAINHO, Rita & PAIVA, José Carlos de (2021). Escutar o desconforto dos corpos que se deslocam para contextos interculturais. Revista Cartema 9 – Revista do programa de pós-graduação em artes visuais, 9(9), 142-159.
  • SANDU, Constantin (2022). Online Instrument and Chamber Music Lesson / Lecția online de instrument și muzică de camera. Tehnologii Informatice si de Comunicatie in Domeniul Muzical [Information and Communication Technologies in the Musical Field], XIII(1), 69-74. ISSN 2067- 9408. e-ISSN 2069-654X.

2021

  • Books and book chapters
  • * ALMEIDA, Catarina (2021). Parasita-ação. In Cristina Mendanha (Ed.), Guelra (pp. 3-7). ISBN 978-989-332687.
  • ALMEIDA, Catarina (2021). Desplanificar, Descapitalizar, Desobjectificar. In Sidiney Peterson & Amanda Midori (Eds.), O ensino artístico que temos e o que queremos: posturas, histórias e experiências no Brasil e em Portugal (pp. 232-243). i2ADS. ISBN 978-989-9049-12-3.
  • ALMEIDA, Paulo Luís, SIMÕES, Sílvia & MARQUES, J. Jorge (2021). A aprendizagem incompleta das sombras – desenho e a recusa em ser obra. In Sidiney Peterson & Amanda Midori (Eds.), O ensino artístico que temos e o que queremos: posturas, histórias e experiências no Brasil e em Portugal (pp. 156-166). i2ADS. ISBN 978-989-9049-12-3.
  • ALMEIDA, Paulo Luís (2021). Desenho no Desporto. In Mário Bismarck, Vasco Cardoso, Sílvia Simões & Vítor Silva (Eds.), Ver, Querer Ver, Dar a Ver. Desenhar entre fronteiras na Universidade do Porto (pp. 115-116). 1ª edição da Coleção ATELIER. i2ADS e U.Porto Press. ISBN 978-989-9049-08-6
  • * AMADO, Pedro & SILVA, A. Catarina (Eds.) (2021). Computational Design Letterpress: from procedural programming to modular printing. In Pedro Amado, Ana C. Silva & Vítor Quelhas (Eds.), Post-Digital Letterpress Printing: History, Education & Practice (pp. 113-122). Routledge Focus. ISBN 9781032001807.
  • * AMADO, Pedro, SILVA, Ana Catarina & NAPOLEÃO, Eduardo (2021). Kickstarting Type Design Education with SLOType. In Nuno Martins & Daniel Brandão (Eds.), Digicom 2020: Advances in Design and Digital Communication (pp. 191-201). Springer Series in Design and Innovation, 12. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-61671-7_18
  • * AMADO, Pedro, SILVA, Ana C. & QUELHAS, Vítor (Eds.), Post-Digital Letterpress Printing: History, Education & Practice (pp. 113-122). Routledge Focus. ISBN 9781032001807.
  • ASSIS, Tiago (2021). Síndrome de Porthos: da crítica à paralisia e a paragem como crítica e descolonização do dever-ser professor. In Sidiney Peterson & Amanda Midori (Eds.), O ensino artístico que temos e o que queremos: posturas, histórias e experiências no Brasil e em Portugal (pp. 36-49). i2ADS. ISBN 978-989-9049-12-3.
  • * ASSIS, Tiago (2021). Background as Foreground: From subtle techniques to the strategy of the disappearance of the teacher in the postdigital. In ICERI2021 Proceedings. 14th annual International Conference of Education, Research and Innovation Online Conference (pp. 4044–4051). ISBN: 978-84-09-34549-6 / ISSN: 2340-1095. https://doi: 10.21125/iceri.2021
  • AZEVEDO, Mário & PAIVA, José Carlos de (2021). Schizophony. A Journey Around the Contemporary Politics of Listening. In Judit Onsès-Segarra & Fernando Hernández-Hernández (Eds.), Educational Research (Re)connecting Communities. Proceedings of ECER 2020. NW 29. Research on Arts Education (pp. 86-93). University of Barcelona.
  • AZEVEDO, Mário (2021). A escuta migrante: Por uma arqueologia poética e descolonizadora dos sons. In Rita Rainho (Ed.), ID_25 – ecos de uma escuta construindo sujeitos anti-coloniais (pp. 203-216). i2ADS edições. ISBN 978-989-9049-16-1.
  • AZEVEDO, Mário (2021). Da energia ruidosa do plano ao cansaço da escola: notas breves sobre o impacto do Plano Nacional das Artes (PNA) no seio das escolas portuguesas. In Amanda Midori & Sidiney Peterson (Eds.), O ensino artístico que temos e o que queremos: posturas, histórias e experiências no Brasil e em Portugal (pp. 244-253). i2ADS edições. ISBN 978-989-9049-12-3
  • CARDOSO, Vasco (2021). Desenhos e territórios. In Mário Bismarck, Vasco Cardoso, Sílvia Simões & Vítor Silva (Eds.), Ver, Querer Ver, Dar a Ver. Desenhar entre fronteiras na Universidade do Porto (pp. 127-129). 1ª edição da Coleção ATELIER. i2ADS e U.Porto Press. ISBN 978-989-9049-08-6
  • CARDOSO, Vasco & VIANA, Vera (Eds.). (2021). Boletim da Aproged, (#35). Aproged. ISSN 2184-4933.
  • CARDOSO, Vasco (2021). A Boa Vista de Gustavo Adolfo Gonçalves e Souza (1818-1899). In Mário G. Fernandes (Ed.), A Cartografia como meio de conhecimento: cidades, viticultura e turismo (pp. 107-127). Faculdade de Letras da Universidade do Porto. ISBN 978-989-8969-79-8. https://doi.org/10.21747/9789898969798car
  • CARVALHAIS, Miguel & CARDOSO, Pedro (2021). O Leitor Universal: Ler e Exprimir as Artes Computacionais. In Bruno Ministro & Sandra Guerreiro Dias (Eds.), Poesia Programa Performance: Projetos, Processos e Práticas em Meios Digitais (pp. 135-151). Publicações Fundação Fernando Pessoa. ISBN 978-989-643-173-0. ISSN: 1646-4435.
  • * CARVALHAIS, Miguel (2021). Breaking the Black Box: Procedural reading, creation of meaning and closure in computational artworks. In Penousal Machado, Juan Romero & Gary Greenfield (Eds.), Artificial Intelligence and the Arts: Computational Creativity, Artistic Behavior, and Tools for Creatives (pp. 347-362). Springer. ISBN: 978-3-030-59474-9 https://doi.org/10.1007/978-3-030-59475-6_13
  • * COSTA, Miguel (Ed.). (2021). Mecanismos de Desenho: observações sobre o processo de trabalho de Meireles de Pinho | Drawing mechanisms: observations on the work process of Meireles de Pinho. Parábola Crítica – Porto. ISBN 978-989-33-1389-3
  • * COSTA, Miguel (2021). Obsessões, gestos e repetições: os desenhos de Meireles de Pinho. In Miguel Costa (Ed.), Mecanismos de Desenho: observações sobre o processo de trabalho de Meireles de Pinho | Drawing mechanisms: observations on the work process of Meireles de Pinho (pp. 4-15). Parábola Crítica – Porto. ISBN 978-989-33-1389-3
  • * COSTA, Miguel (2021). A natureza que circulou numa caixa: narrativas alternativas para um jardim público em Estado de Emergência. In Inês Moreira (Ed.), Valise en Carton: Exposição Viajante (pp. 16-21). Parábola Crítica – Porto.
  • FAVA, Fabrício (2021). Design de games e as interações interespécie. In Paulo Gobira & Lúcia Santaella (Eds.), Jogos Digitais: suas realidades lúdicas e múltiplas (pp. 69-88). LFP/UFMG. ISBN 978-65-00-21703-2.
  • * MACHADO, Graciela (2021). As muitas palavras que perderam sentido. In Mar Redondo & Eva Figueras (Eds.), HerbArt, confluències entre art i ciència (pp. 166-175). Editions UB. ISBN 978-84-9168-695-8
  • MANGUEIRA, Camila, FAVA, Fabrício & CARVALHAIS, Miguel (2021). Ignitions on Educational Experiences During the Pandemic. In Zain Adil (Ed.), AMPS Proceedings Series 23.2. Online Education – Teaching in a Time of Change [online], 50-59. ISSN 2398-9467.
  • * MARQUES, Susana Lourenço (2021). Arquivo e falha ou como permanecer invisível, ensaio sobre a lentidão a partir de quatro fotografias de Joshua Benoliel. In Ana Catarina Pinho (Ed.), Reframing the archive (pp. 19-29). Edição biliongue. Archivo Press. ISBN 978-989-98426-2-5.
  • * MARQUES, Susana Lourenço (2021). Alguns aspectos da viagem presidencial às colónias. In Filomena Serra (Ed.), Fotografia Impressa e Propaganda em Portugal no Estado Novo (pp. 78-81). Editorial Muga. ISBN 978-84-09-31538-3.
  • MARQUES, Susana Lourenço & Nunes, Luis Pinto (2021). Vistas de exposição – exposições magnas da ESBAP [1952-1968]. In Joana Baião & Lúcia Almeida Matos (Eds.), Estratégias de exposição – história e práticas recentes. IV Fórum Ibérico de Estudos Museológicos (pp. 67-80). Instituto de História da Arte, Faculdade de Ciências Sociais e Humanas, Universidade NOVA de Lisboa. ISBN 978-989-54405-3-5.
  • * MARQUES, Susana Lourenço (2021). Mulheres fotógrafas amadoras no Portugal de Oitocentos, Marianna Relvas, phot. Amateur. In Cristina Moscatel, Sónia S. Freitas & Joana M. Couto (2021). O Feminino nos Arquivos: abordagens e problematizações. Ponta Delgada, Biblioteca Pública e Arquivo Regional de Ponta Delgada. ISBN 978-972-647-389-3.
  • MARTINS, Catarina S. & PAIVA, José Carlos de (2021). Catarina S. Martins conversa com José Carlos de Paiva. In Rita Rainho (Ed.), ID_25 – ecos de uma escuta construindo sujeitos anti- coloniais (pp. 17-20). i2ADS edições. ISBN 978-989-9049-16-1.
  • MARTINS, Catarina S. (2021). Sendo ‘Killjoy’: um Olhar Crítico de uma Investigadora em Educação Artística sobre o Plano Nacional das Artes. In Amanda Midori & Sidiney Peterson (Eds.), O ensino artístico que temos e o que queremos: posturas, histórias e experiências no Brasil e em Portugal (pp. 244-253). i2ADS edições. ISBN 978-989-9049-12-3
  • * NAPOLEÃO, Eduardo, BRAVIANO, Gilson & AMADO, Pedro (2021). Uma relação entre tipografia, cultura e lugar na América do Sul. In Valterlei Borges (Ed.), Identidade e diferença na América Latina: perspectivas culturais e midiáticas. Provisório Produções: Modi Produções. ISBN: 978-65-991315-2-3
  • PAIVA, José Carlos de (2021). Deslocação de si e a inscrição em práticas anticoloniais. In Edite Colares & José Carlos de (Eds.), Experiências em Educação Artística e Decolonialidade [e.book] (pp. 60-69). i2ADS. ISBN 978-989-9049-10-9.
  • PAIVA, José Carlos de (2021). Inscrever a arte e a educação artística numa prática descolonial. In Sidiney Peterson & Amanda Midori (Eds.), O ensino artístico que temos e o que queremos: posturas, histórias e experiências no Brasil e em Portugal (pp. 25-35). i2ADS. ISBN 978-989-9049-12-3.
  • PEREIRA, Bruno (2021). Manifesto em forma de canção: uma reflexão íntima sobre os meus modos (des)colonizados de pensar e fazer. In Rita Rainho (Ed.), ID_25 – ecos de uma escuta construindo sujeitos anti-coloniais (pp. 53-60). i2ADS edições. ISBN 978-989-9049-16-1.
  • * PEREIRA, Fernando José (2021). Closing Considerations: Some Notes on permafrost (barentsburg), an Artist’s Video. In Kylo-Patrick R. Hart (Ed.), Arctic Cinemas: Essays on Polar Spaces and the Popular Imagination (pp. 162-172). McFarland and Company. ISBN 9781476681351
  • PEREIRA, Fernando José (2021). Identidade, 25 anos. In Rita Rainho (Ed.), ID_25 – ecos de uma escuta construindo sujeitos anti-coloniais (pp. 107-114). i2ADS edições. ISBN 978-989-9049-16-1.
  • PINHEIRO, Daniela, ALMEIDA, Teresa & LOUREIRO, Domingos (2021). Color Specificity: the perception of difference through exhausting repetition. Proceedings of the International Colour Association (AIC) Conference 2021. Milan, Italy. AIC, 1177-1182. ISBN 978-0-6484724-3-8. ISSN 2617-2410.
  • * PINHEIRO, Gabriela V. (2021). Espaço público e Experiência estética. In Gabriela V. Pinheiro (Ed.), Primeira Avenida/Duplo Sentido, passado, presente e futuro (pp. 8-11). (Outros autores: Alda Temudo; Cristina Duarte; Filipe Silva; Gabriella Casella; Lúcia Matos; Miguel Costa). CMVNG. ISBN 978-972-581-096-5.
  • * QUADROS FERREIRA, António (Ed.) (2021). Nadir, A Arte Em Diáspora. Afrontamento.
  • * QUADROS FERREIRA, António (2021). Arte Têxtil?. In Cristina Barrocas Dias, Filipe Rocha da Silva, Córtex Frontal – Residências e oficinas & Susana Pires (Coord.), Livro do Ponto. Documenta. ISBN 9789898833464.
  • RAINHO, Rita (2021). 25 anos a errar, erraremos de novo, persistindo, fracassando. In Rita Rainho (Ed.), ID_25 – ecos de uma escuta construindo sujeitos anti-coloniais (pp. 11-16). i2ADS edições. ISBN 978-989-9049-16-1.
  • RAINHO, Rita (2021). Lutas dos saberes negr@s na educação artística – memória do algodão entre Brasil e Cabo Verde. In Amanda Midori & Sidiney Peterson (Eds.), O ensino artístico que temos e o que queremos: posturas, histórias e experiências no Brasil e em Portugal (pp. 50-59). i2ADS edições. ISBN 978-989-9049-12-3
  • RAINHO, Rita (2021). A insurgência de uma plantação de algodoeiro hoje: dos tempos de magia escrava à resistência cultural pós independência em Cabo Verde. In Edite Colares & José Carlos de (Eds.), Experiências em Educação Artística e Decolonialidade [e.book] (pp. 78-94). i2ADS. ISBN 978-989-9049-10-9.
  • RAINHO, Rita & CAVACO, Inês (2021). Understanding Artistic Education From the Feminine and Anti-colonial Experience in the Quilombo. In Judit Onsès-Segarra & Fernando Hernández-Hernández (Eds.), Educational Research (Re)connecting Communities. Proceedings of ECER 2020. NW 29. Research on Arts Education (pp. 46-50). University of Barcelona.
  • SANTOS, Ana Catarina, ASSIS, Tiago, PINHO, Tiago, PEREIRA, Carlos M., OLIVEIRA, Sofia, LOURENÇO, Joana & PEREIRA, Ruth (2021). COVID–19 and the Plastic Crisis: Two Proposals for Environment Education Approaches. HSCI2021 – Hands-on Science Education Activities – Challenges and Opportunities of Distant and Online Teaching and Learning, 162-173. ISBN 978-84-8158-899-6.
  • * SILVA, Samuel (2021). A poesia multidimensional de Daniel Faria. In Daniel, Nome de poeta (pp. 11-20). Letras e Coisas – Livros, Arte e Design. ISBN 9789895492091.
  • * SILVA, Samuel (2021). Pari passu. In João Paulo Lima e Marco Fidalgo (Eds.), Com os Pés Gastos na Terra | With Worn Feet On The Land. Letras e Coisas. ISBN 9789895492060.
  • SILVA, Vítor (2021). As práticas de desenho na FAUP. Uma amostra, um confronto e algumas notas. In Mário Bismarck, Vasco Cardoso, Sílvia Simões & Vítor Silva (Eds.), Ver, Querer Ver, Dar a Ver. Desenhar entre fronteiras na Universidade do Porto (pp. 140-141). 1ª edição da Coleção ATELIER. i2ADS e U.Porto Press. ISBN 978-989-9049-08-6
  • * SILVA, Vítor (2021). Artificiosa memória. In Paula Pinto (Ed.), José Barrias, Escrever com a Luz / Notas para a biografia de uma sombra. Documenta. ISBN 978-989-9006-41-6.
  • SIMOENS, Inge, ANCKER, Stina, FAROLDI, Roberta, FREDERIKSSON, Christofer, HELLSTRÖM, Martin, JANKOWSKI, Gary, PAEPE, Yune & PEREIRA, Bruno (Eds.) (2021). EOALAB – Manual on Shared Education. Colophon.
  • SIMÕES, Sílvia (2021). Ver com e pelo desenho: a importância do ensino do desenho na engenharia mecânica. In Mário Bismarck, Vasco Cardoso, Sílvia Simões & Vítor Silva (Eds.), Ver, Querer Ver, Dar a Ver. Desenhar entre fronteiras na Universidade do Porto (p. 142). 1ª edição da Coleção ATELIER. i2ADS e U.Porto Press. ISBN 978-989-9049-08-6
  • SIMÕES, Sílvia (2021). Deambulações gráficas. In Rita Rainho (Ed.), ID_25 – ecos de uma escuta construindo sujeitos anti-coloniais (pp. 241-243). i2ADS edições. ISBN 978-989-9049-16-1.
  • SIMÕES, Sílvia (2021). Vulcões [Catálogo de exposição]. In Exposição Paperwork – 6ª Bienal Internacional de Arte de Espinho, Galeria Municipal de Espinho, curadoria Ana Pais de Oliveira.
  • SIMÕES, Sílvia (2021). Deambulações Gráficas. In Sílvia Simões (Ed.) Deambulações Gráficas (p. 4). Casa-Museu Abel Salazar, Matosinhos, Portugal.
  • * TORRES, Sofia (2021). Tatuagens com curadoria: o artista, o cliente a democratização da arte. In M. Fátima Lampert & Hugo Monteiro (Eds.), Seminário Musas em Ação I – Espessura da [In]Visibilidade (pp. 239-262). Centro de Investigação e Inovação em Educação, da ESE – Politécnico do Porto, Casa Comum/Reitoria da Universidade do Porto, ILCML da FLUP. https://sigarra.up.pt/reitoria/pt/noticias_geral.ver_noticia?p_nr=12945
  • * TORRES, Sofia (2021). O Uncanny como Recurso Estético nas Artes-Plásticas. In M. Fátima Lampert, Terças-feiras com arte — O Lado oculto da investigação (pp. 239-259). Árvore – Cooperativa de Atividades Artísticas, (InED-FCT /ESE- P.Porto).
  • VALENTE, Marta C., MARTINS, Catarina S. & GUIMARÃES, Samuel (2021). Potencial IMMER/ Potential IMMER. In Catarina S. Martins, Marta Valente, Samuel Guimarães & Rita Reis (Eds.), IMMER#2, International Meeting on Museum Education and Research (pp. 20-38). Porto: i2ADS. ISBN 978-989-9049-17-8

2020

  • Articles in national journals
  • Araújo, Fábio & Almeida, Paulo Luís (2020). As Ações de Praga: desenhar, caminhar e o corpo que narra. PSIAX – Estudos e Reflexões sobre Desenho e Imagem, série 2(4), 25-34. Porto: i2ADS-FBAUP, FAUP, LAB2PT-EAUM. ISSN 1647-8045.
  • * Ferreira, António Quadros (2020). Nadir 2020, a teoria que liberta a acção de pensar a praxis, ou a lição em mundo de uma polimatia. Seara Nova, (1752), 28-32. ISSN 0870-5291.
  • Pereira, Fernando José (2020). Da pandemia das imagens às imagens necessárias. Alix. Jornal de estudos em fotografia e cinema, (1), 30-35. i2ADS. ISSN 2184-7991.

2019

2018

  • Books and book chapters
  • * Bismarck, Mário (2018). Desenhos e anatomias. In Hernâni Monteiro Figura eminente da U.Porto (pp. 79-97). Porto, Portugal: U.Porto Edições.
  • * Fortes, C. & Rainho, Rita (2018). Início das emissões da Rádio Libertação. In Miguel Cardina & Bruno Sena Martins (Ed.), As voltas do passado. A guerra colonial e as lutas de libertação. Lisboa: Edições Tinta da China.
  • * Fortes, C. & Rainho, Rita (2018). Who is completely free? Canhão de Boca [The Weapon of Voice] and how dissent and polyphony became part of the struggle in Cape Verde. In Catálogo Still I Rise. The Contemporary Journal, Notthingham Contemporary.
  • * Leal, Miguel (2018). Marginalia. In Eugénia Vilela, Filipe Martins & Né Barros (Eds.), Unframing Archives – Essays On Cinema And Visual Arts (pp. 45-57). Porto, Portugal: Instituto de Filosofia da Universidade do Porto.
  • * Leal, Miguel (2018). Broken Glasses. Porto/Hildesheim: Timbuktu.
  • * Machado, Graciela (2018). O outro modo de ver. In Specularis-looking through (pp. 9-20). Porto: FBAUP/i2ADS, ISBN 978-989-54111-4-6 (impresso) 978-989-54111-5-3 (eletrónico).
  • * Machado, Graciela (2018). Cerrado dos aidos e outras formas de esquecimento. In Cuaderno sobre el libro LAMP 04 [recolectoras]: monográfico dedicado a Encuentro Internacional de Libro Arte PURE PRINT Madrid Book Art Edition 2017 (pp. 113-133). Madrid: Edita Facultad de Bellas Artes, Universidade Complutense, ISBN 978-84-697-7434-2, EAN 9788469774342.
  • * Martins, Catarina (2018). O tempo do Tempo e o Deslocamento: 16 Olhares sobre o 4EI_EA, 2 Anos Depois. In José Paiva & Liliana Couto (Eds.), Encontrar Sentidos na Experiência Partilhada em Cabo Verde (pp. 5-12). Porto, Portugal: i2ADS/FBAUP.
  • Martins, Catarina (2018). The Alchemies of the Arts in Education, Problematizing some of the Ingredients of the Recipe. In B. Jörissen et al (Eds.), Spectra of Transformation (pp. 51-67). Munster and New York, Alemanha: Waxmann.
  • Martins, Catarina (2018). Time, Drawing, Testing: The Making Up Of The Developmental Child And The Measuring Of The Nation’s Development. In Thomas Popkewitz, Sverker Lindblad, Daniel Petterson (Eds.), Education by the Numbers and the Making of Society (pp. 53-67). New York, Estados Unidos: Routledge.
  • Martins, Catarina; Almeida, Catarina; Paiva, José & Assis, Tiago (2018). 6th EPRAE Proceddings: 6th Encounter on Practices of Research in Arts Education.
  • Moura, Mário (2018). Outra Vez Te Relei. In Lisboa, Cidade Triste e Alegre: Arquitectura de Um Livro. Lisboa: EGEAC, EM – Museu de Lisboa. ISBN 9789898167743.
  • * Moura, Mário (2018). O Design que o Design Não Vê. Lisboa: Orfeu Negro. ISBN: 9789898868244.
  • Paiva, José Carlos de (2018). A partilha intercultural como experiência significativa: como ela nos permite repensar o que fazemos e a história de vida de cada um. In Anais do 2º Congresso Intersaberes em Arte, Museus e Inclusão, UFPB, João Pessoa, Brasil.
  • Paiva, José Carlos de (2018). Entender a resistência na Educação Artística como acção inscrita na erradicação de possibilidades a partir do vivido pelo ‘4 EI_EA’. In José Carlos de Paiva & Liliana Couto (Eds.). Encontrar sentidos na experiência partilhada em Cabo Verde (pp. 43-50). Porto, Portugal: i2ADS.
  • Paiva, José Carlos de & Couto, Liliana (Ed.) (2018). Encontrar sentidos na experiência partilhada em Cabo Verde. Porto, Portugal: i2ADS | Instituto de Investigação em Arte, Design e Sociedade | Faculdade de Belas Artes da Universidade do Porto.
  • Paiva, José Carlos de (Ed.) (2018). Pratices of Research in Arts Education. Porto, Portugal: i2ads.
  • Paiva, José (2018). Sete tentativas de ruído; e se a educação artística fosse outra coisa? Congresso de Investigação em Educação Artística, CIEA, ESEV-IPV, 3 e 4 de novembro. In MELO, Ana Souto e (org), Livro de Atas, Edição IPV/ESE/CI&DETS, ISBN: 978-989-96261-8-8, (pp. 71-85).
  • * Pereira, Fernando (2018). A não performatividade em Haarvöl como hipótese desprodutiva da ideia de performance. In Performances no Contemporâneo. Portugal: FLUP.
  • Portela, M.; Assis, Tiago Barbedo; Luciano Moreira (2018). Blurred boundaries between identity and avatar: Social representations of ICT in the community of Conceição das Crioulas. In EDULEARN18 Proceedings: 10th International Conference on Education and New Learning Technologies, Palma, Espanha.
  • * Silva, Vítor (Ed.) (2018). F. FRONTISI-DUCROUX, O homem-veado e a mulher-aranha. Editado por KKYM, Lda. KKYM, Lda. http://www.proymago.pt/frontisi-ducroux-tutti.
  • * Silva, Vítor (Ed.) (2018). JOÃO FRANCISCO FIGUEIRA, Laissez-vous toucher vous larmes. Lisboa, Portugal: KKYM, LDa. http://www.proymago.pt/figueira-tutti.
  • * Silva, Vítor (Ed.) (2018). Pedro Maurício Borges, Da Casa ao Vulcão. Lisboa, Portugal: KKYM, Lda. http://www.proymago.pt/borges-tutti.
  • * Silva, Vítor (Ed.) (2018). FRONTISI-DUCROUX, F., Dionísio, O deus máscara. Lisboa, Portugal: KKYM, Lda.
  • * Silva, Vítor (2018). FRONTISI-DUCROUX, F., Górgona. Paradigma de criação das imagens. Lisboa, Portugal: KKYM, Lda. http://www.proymago.pt/frontisi-ducroux-tutti.
  • Articles in international journals
  • Machado, Graciela (2018). Cerrado dos Aidos: Entering, exiting and other ways of forgetting. Porto Arte: Revista de Artes Visuais, 23(38), jan.-jun, 121-128. Porto Alegre: PPGAV/UFRGS. ISSN 0103-7269. e-ISSN 2179-8001. https://doi.org/10.22456/2179-8001.76199
  • * Sandu, Constantin (2018). Relația pian – orchestreă în concertul pianistic romantic. Studii de muzicologie (13): 191-205. Iasi: Editura Artes.